De Heurne knalt het jaar uit

Ook de afgelopen oudejaarsdag is er weer op verschillende plekken in De Heurne een luide bijdrage geleverd aan de instandhouding van een oeroude traditie.

Sinds 2014 is carbidschieten onderdeel van ons Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed. Sinds de tijd van de Germanen met hun joelfeesten knallen we er in een aantal noordelijke, zuidelijke en oostelijke delen van Nederland op de laatste dag van het jaar lustig op los.

Dat de deelnemers cultureel bezig zijn is wellicht bij velen niet de eerste gedachte die opkomt. Carbid wordt in een melkbus of aangepaste Gasfles gelegd en enigszins met water natgemaakt. Vervolgens wordt de bus afgesloten met een (plastic) bal. Het zich vormende ethyngas wordt door een klein zundgat ontstoken en ontploft met een daverende knal, waarbij de bal uit de bus schiet en tientallen meters verderop terechtkomt. In een tv-programma bleek tijdens knaltests met verschillende voorwerpen dat de knal van het carbidschieten de luidste was met een sterkte van wel 110 dB. Voor mijn gevoel werd deze sterkte ook dit jaar weer diverse keren in De Heurne gehaald. Niet voor niets droegen de dichtst bijstaande personen gehoorbeschermers.

Op twee plekken heb ik het carbidschieten van dichtbij meegemaakt. Eerst naar het Heurns veld gegaan. Daar lagen 10 bussen naast elkaar. Met een watersproeiertje werd het carbid bevochtigd en na een korte wachttijd werd de gasdamp in de bussen ontstoken met een gasbrander. Dat leverde in geen tijd tien mooie knallen op.

Tussendoor werd de inwendige mens versterkt met worst, kaas en gerstenat. Het oudejaar werd overduidelijk in goede stemming uitgeluid.

De uitdaging van het carbidschieten ligt hem in de moeilijkheid van het timen. Door de hoeveelheid carbid en water en de tijdsduur tot ontsteking te variëren is het een sport een optimale knal te veroorzaken. Het wordt natuurlijk helemaal mooi als met meerdere bussen wordt geknald en het is de kunst om die bussen netjes achterelkaar te laten knallen. Het ontsteken met een gasbrander leverde een zeer vlotte en voorspelbare ontsteking op. Daardoor ontstond ook een mooie regelmaat van 10 knallen achter elkaar.

Vervolgens op uitnodiging van Henk de Kamerstraat 5 bezocht. Hier was sprake van twee melkbussen die door middel van een frame in een schuinestand stonden. De ballen verlieten aan de Kamerstraat dan ook met een fraaie boog het lanceerplatform. Afwijkend van de aanpak op het Heurns veld was de ontstekingsmethode: een brandend uiteinde van een lange lat. Dat is wat omslachtiger en ook de ontstekingsmoment was niet helemaal exact te voorspellen. Het carbid werd hier in een mandje gedaan dat na iedere explosie even in water werd gedompeld en vervolgens weer in de melkbus werd gehangen. Dat werkte snel en perfect. Door de gelijkmatige bevochtiging ontstond er prima gasvorming met een mooie knal.Fraaie en hoge boogballen waren het gevolg. Ook hier werd in een gemoedelijke sfeer voor een natje en een droogje gezorgd.

Op meerdere plekken is in De Heurne het carbidschieten hoorbaar beoefend. Ongetwijfeld overal in dezelfde goede sfeer. Mooie traditie.

Belangenclubs en gemeenschapshuizen verenigen zich in Platform Aalten

Gemeente gevraagd en ongevraagd adviseren
Door Bernhard Harfsterkamp

AALTEN – Begin september heeft het Platform Aalten een kennismakingsgesprek gehad met burgemeester en wethouders. Binnenkort wordt er verder gesproken met wethouder Joop Wikkerink over het functioneren van de gemeenschapshuizen. Kortom, het Platform, het overlegorgaan van de gemeenschapshuizen, belangenverenigingen en zorgcoöperatie, is volop bezig om een vanzelfsprekende overlegpartner van de gemeente te worden.

Meedenken over de gemeenschapshuizen 2.0
Het functioneren van de gemeenschapshuizen in de verschillende kleine en grote kernen van de gemeente Aalten was in 2017 onderwerp van een onderzoek van de gezamenlijke
rekenkamercommissie van de gemeenten Aalten, Oost Gelre en Winterswijk. Het duurde even voordat de gemeenteraad er over sprak, maar nadat het rapport van de rekenkamer begin 2018 was besproken werd er besloten om verder in beeld te brengen wat de gemeenschapshuizen nodig hebben om goed te kunnen functioneren. Deze verbeterde versies worden als gemeenschapshuizen 2.0 aangeduid. Uiteraard praten de betrokkenen daarover graag zelf mee. Om onder andere over dit thema mee te denkenis het Platform Aalten opgericht.

Sociale doelstelling steeds belangrijker
De belangenverenigingen in de gemeente kwamen jaarlijks bij elkaar. Ook de kulturhusen van Bredevoort, Lintelo en Dinxperlo en de gemeenschapshuizen van Dale, de Haart, Barlo, IJzerlo en Heurne kwamen al wel af en toe bij elkaar. Maar na de discussie over de toekomst was er behoefte om het anders aan te pakken. Barlo, Dale en de Haart namen begin dit jaar het initiatief daarvoor en dat heeft er toe geleid dat er sinds de zomer een structureel overlegplatform is. Ook de zorgcoöperatie Barlo-Dale praat hierin mee. “In het verleden”, vertelt voorzitter Ap te Winkel, “waren de besturen van de gemeenschapshuizen vooral bezig met het in stand houden van het gebouw.” Dat gebouw was de plek voor de buurtschapsfeesten en de verenigingen. “Nu zijn er meer activiteiten, die met participatie en de WMO (wet maatschappelijke ondersteuning) te maken hebben en met het bevorderen van de leefbaarheid.” De kulturhusen en een enkel gemeenschapshuis hadden al wel wat meer een sociale doelstelling, maar die wordt voor de andere gemeenschapshuizen ook steeds belangrijker.

Meer dan alleen een overlegorgaan
Het Platform Aalten zal niet alleen een overlegorgaan zijn voor de gemeenschapshuizen zelf en de gesprekspartner voor de gemeente en andere organisaties. De bijeenkomsten van het Platform worden ook gebruikt voor een nadere kennismaking met elkaar. “Daarom vergaderen we elke keer in een ander gemeenschapshuis”, vertelt Gerard te Hennepe, “We beginnen dan met een presentatie over het gebouw waar we te gast zijn.” Leren van elkaar is ook een doelstelling. Op de agenda van de bijeenkomsten staan informatieve onderwerpen, want doordat de activiteiten vaker een sociaal aspect hebben is de behoefte aan informatie daarover ook groter geworden. “Onderwerpen die nu actueel zijn”, zegt Te Winkel, “zijn reanimatiecursussen en het plaatsen en onderhouden van AED’s en buurtpreventie.” Daarnaast zal de komende tijd het meepraten over het
functioneren van de gemeenschapshuizen en een nieuw beleidskader voor de
gemeenschapshuizen 2.0 veel tijd vragen. Ook heeft de gemeente al gevraagd mee te denken over de nieuwe raamovereenkomst voor Figulus Welzijn, waarin aangegeven zal worden welke activiteiten er in de komende jaren van de welzijnsorganisatie worden verwacht. Het platform wil de gemeente daarnaast ongevraagd adviseren over zaken die het belangrijk vindt.

Gevoel dat het al beter gaat
Om alle activiteiten van het nieuwe platform in goede banen te leiden is er een kerngroep van vijf mensen. “Daardoor kan er de vaart in blijven”, zegt Te Winkel. De achterban wordt op de hoogte gehouden met nieuwsbrieven en informatie die op de website samen.aalten.nl te vinden zal zijn. Te Winkel en Te Hennepe hebben het gevoel dat – nu het Platform Aalten er is – het al beter gaat. Er is structureel overleg, er is actie en er is meer enthousiasme. Eric Wichgers, de directeur van Figulus Welzijn, ondersteunt als secretaris het werk van de kerngroep. Hij is niet alleen betrokken bij het Platform Aalten, omdat de Ahof van waaruit Figulus werkt als een gemeenschapshuis voor de kern Aalten kan worden beschouwd. “Vroeger organiseerden we zelf heel veel activiteiten, tegenwoordig richten we ons meer op het ondersteunen van het netwerk”, zegt Wichgers. Betrokkenheid bij het Platform past daar uitstekend bij. Het betekent niet dat Figulus zelf geen activiteiten meer organiseert, want dat blijft ook een taak.

Laten we het Heurns Veld gaan
of gaan we er voor?